Tijdens een filosofiesessie voeren wij filosofische gesprekken van 45 tot 60 minuten met de groep. Aan het eind van de filosofiesessie hebben wij geen definitief antwoord en soms meer vragen dan waarmee we zijn begonnen. De bedoeling is dat kinderen ervaren dat ze kunnen en mogen denken zonder dat ze per se ergens moeten uitkomen.
Filosoferen is met nadruk geen onderwijsleergesprek. Filosoferen is vooral: op een veilige manier oefenen in luisteren, denken en verwoorden van gedachten.
Heldere structuur
Alle lessen hebben een heldere structuur zodat er zoveel mogelijk denkruimte vrij blijft. Elke les begint met een oefening die de aandacht richt, je kunt hierbij denken aan een meditatie oefening. Daarnaast hebben we aandacht voor de gespreksregels.
Stimulus en startvraag
Na de oefening presenteert de gespreksleider een stimulus (een boek, een filmpje of een voorwerp) en stelt vervolgens de startvraag. Met die startvraag betrekt de gespreksleider de deelnemers bij het onderwerp. Pas daarna komt de taakvraag die de kern van het onderzoek vormt.
Het gesprek vertragen en verdiepen door taakvragen
Taakvragen zijn in tegenstelling tot startvragen wel filosofisch. Denk hierbij aan vragen zoals: Helpt straf? Mag je alles zeggen wat je denkt? Moeten mensen voor dieren zorgen? Wanneer wordt iets van jou? Wat is vrijheid? Kunnen we iets laten ophouden te bestaan? Mag je huilen afschaffen? Tijdens het onderzoek structureert de gespreksleider het gesprek, maar heeft zelf geen oplossing, mening of voorkeur. Hierdoor zijn de deelnemers op hun eigen denken aangewezen en op het denken van hun groepsgenoten. De gespreksleider stimuleert naar elkaar luisteren en op elkaar reageren. Op die manier wordt het gesprek verdiept en vertraagd. Tijdens het onderzoek worden uitspraken van deelnemers herhaald en functioneren de deelnemers voor elkaar als een soort spiegel zodat zij opnieuw en misschien beter naar hun eigen gedachten kunnen kijken.
De tijd is om!
De les is afgelopen zodra de tijd om is. De Denkschool-gespreksleider sluit nadrukkelijk niet af met een samenvatting! Dat doen we omdat de ervaring heeft geleerd dat de vraag dan bij de deelnemers nabrandt. Het denkproces gaat door, ook nadat de gespreksleider uit de klas verdwenen is.